Σχολές Βυζαντινής Μουσικής της Ι. Μητρόπολης Δημητριάδος προ της εποχής του Εμμανουήλ Χατζημάρκου (Γ’ Μέρος)
Περί του Κωνσταντίνου Ευθ. Γαβρίνη (1890 – 1954) ο λόγος ήδη από το περασμένο άρθρο μας· ένα πρόσωπο-πηγή για την ιστορία των Σχολών Βυζαντινής Μουσικής και των διδασκάλων Ψαλτικής Τέχνης στην Ι. Μητρόπολη Δημητριάδος κατά το β΄ τέταρτο τού 20ου αιώνος. Σήμερα θα συνεχίσουμε την αναφορά μας στον Κωνσταντίνο Γαβρίνη, διότι η έρευνα γι’ αυτόν έχει φέρει στο φως πολλά ακόμη ενδιαφέροντα στοιχεία.
Στην Βιβλιοθήκη του Συλλόγου «Τρεις Ιεράρχες», στον Βόλο, φυλάσσεται ένα ογκώδες και καλαίσθητο μουσικό χειρόγραφο, γραμμένο στη Νέα Μέθοδο Αναλυτικής Μουσικής Σημειογραφίας τής Ψαλτικής (εν χρήσει από το 1814 και εξής). Πρόκειται για μεγάλη Ανθολογία Εκκλησιαστικών Μελών με όλα τα χρειώδη τού Όρθρου (ιδιαιτέρως τα Αναστάσιμα μέλη) και τής Θ.Λειτουργίας. Ο κώδικας είναι ενυπόγραφος: «Αυτή η Ψαλτική εχειρογράφη [sic] παρά τού Διδασκάλου Ιωάννου Ιερέως παπα-Θεολόγου από χωρίον Σταγιάτης κατά το έτος 1830.» Ένα αιώνα μετά, το βιβλίο βρέθηκε στα χέρια τού εν λόγῳ Τσαγκαραδιώτη Ιεροψάλτη Κωνσταντίνου Γαβρίνη, ο οποίος σημείωσε επ’ αυτού την εξής πολύτιμη ενθύμιση: «Το παρόν βιβλίον μοι εδόθη υπό του φίλου Θεοδ. Χαλκιά εις ανάμνησίν του, διά ευγενική συνεργασίαν. Κωνστ. Ευθ. Γαβρίνης. Λογιστής και Ιεροψάλτης, μαθητεύσας τα μουσικά Γράμματα παρά ιερ. Κων.Κατσώλα, αριστούχου Σχολής Πατριαρχικής, ιερ. Στ.Ζήτη, αποφοίτου Σχολής Ψάχου και Γεωργίου Ψυχούλη, Πατριαρχικού Μουσικοδιδασκάλου και Ιεροψάλτου.»
Μια από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της Ψαλτικής Τέχνης, που έδρασε στη Μαγνησία κατά την ώριμη περίοδο τής ζωής του, είναι ο Ιεροψάλτης Γεώργιος Ψυχούλης ο Σίφνιος (1846-1926), διδάσκαλος τής Ψαλτικής στην Α΄ Σχολὴ Βυζαντινής Μουσικής τής Μητροπόλεως Δημητριάδος (1923-1925), την οποία ίδρυσε ο Μητροπολίτης Γερμανός Μαυρομμάτης (1907-1935). Η Ψαλτική παράδοση τής περιοχής μας ίσως να ήταν τελείως διαφορετική, εάν δεν είχε περάσει ο Ψυχούλης από τα μέρη μας. Ο σπουδαίος αυτός μουσικοδιδάσκαλος και μελουργός θα μας ήταν τελείως άγνωστος, εάν ο μαθητής του Κων. Γαβρίνης δεν μας παρέδιδε ένα λεπτομερές βιογραφικό σημείωμα και πολλές ακόμη σημειώσεις στα αυτόγραφα Μουσικά Τετράδιά του. Μεταφέρουμε εδώ αυτούσιο το κείμενο. «Ο μέγας ούτος τής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής ζηλωτής και διδάσκαλος εγεννήθη εν Σίφνω τῃ 10 Αυγούστου 1846. Αποδημήσας εις Κωνσταντινούπολιν ζήλω κινούμενος προς τελείαν εκμάθησιν τής Μουσικής προσελήφθη υπό τού τότε Μεγάλου Διδασκάλου και Πρωτοψάλτου των Πατριαρχείων Γεωρ. Ραιδεστηνού, του οποίου υπήρξε μαθητής και δομέστικος. Μετ’ ου πολύ διορίσθη Λαμπαδάριος και Πρωτοψάλτης εν Κωνσταντινουπόλει και αλλαχού, όπου μετέφερε και διετήρη ματά των αδελφών του επιχείρηση Καφεζυθοπωλείου και Θεάτρου. Εσχάτως και δη κατά τα έτη 1900-1905 εγκατεστάθησαν και εν Βόλω, όπου κακή τύχη έχασαν την περιουσίαν των και διεσκορπίσθησαν οι αδελφοί. Μόνος όμως ο Ψυχούλης, χάρη εις την μουσικήν, διωρίσθη αμέσως Πρωτοψάλτης εις τον ιερόν ναόν Αγ. Κων/νου, παρ’ ω έδρασεν επί 20 έτη περίπου και δη μέχρι του 1924, οπότε απεχώρησε λόγω γήρατος και ασθενείας. Μετά ταύτα έψαλλε προαιρετικώς εις το παρεκκλήσιον της Επισκοπής Βόλου μέχρι του θανάτου του τῃ 25η Απριλ. 1926 επισυμβάντος εκ ψευδάνθρακος επί του τραχήλου του. Αποθανών κατέλιπεν ανέκδοτα εις 2 τόμους Δοξαστικά, Χερουβικά κλπ, με υψίστην μουσικήν τέχνην συντεταγμένα ιδιοχείρως. Εδίδαξε την Εκκλησιαστικήν Μουσικήν και έσχε πολλούς καλούς μαθητάς, ων έσχατος ο υποφαινόμενος, όστις προς τιμήν και μνήμην του διδασκάλου μου τον παρόντα βίον του παραθέτω. Βόλος, τῃ 31 Μαΐου 1928. Κων. Γαβρίνης.» (Η ανωτέρω ενθύμιση είναι καταγεγραμμένη στην σελίδα 610 τού αυτογράφου τού Κων. Γαβρίνη, για το ποίο κάμαμε λόγο στο άρθρο μας της προηγούμενης Κυριακής).
Πολύ ενδιαφέρον έχει και η επόμενη ενθύμιση του Γαβρίνη την οποία και παραθέτουμε: «Ζήλῳ κινούμενος διά την εκμάθησιν τής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής, παρά το ακατάλληλον τής ηλικίας μου των 33 ετών κατά το έτος 1923, ενεγράφην προς τούτο εις την κατ’ Απρίλιον 1923 ιδρυθείσαν Μουσικήν Σχολήν εν Βόλῳ υπό την Διεύθυνσιν των κ.κ. Κων. Κατσιώλα (Ιεροδιακόνου) και Στεφ. Ζήτη (τότε Ιεροψάλτου, νυν δ’ Ιερέως), υπό την Εποπτείαν των μουσικοδιδασκάλων Γ. Ψυχούλη και Κοντοπούλου και υπό την Επίτιμον Εποπτείαν του Σ/του Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Γερμανού. Παρηκολούθησα τα μαθήματα επί εν και ήμισυ περίπου έτος, ότε διαλυθείσης τής Σχολής ελλείψει οικονομικών πόρων και των κ.κ. Κατσιώλα και Ζήτη μη δυναμένων λόγῳ άλλων ασχολιών των να με διδάξουν κατ’ ιδίαν, εγενόμην μαθητής τού Γ. Ψυχούλη του εκ Σίφνου (ούτινος τον βίον παραθέτω εις Σελ. 610), παρά τῳ οποίῳ εδιδάχθην μετά περισσού ζήλου μέχρι της 31ης Μαρτίου 1926, οπότε ασθενήσας υπέκυψε μετ’ ολίγον εις τον θάνατον εν βαθεί γήρατι και εν εσχάτη πενία. Μετά ταύτα επεδόθην και εξακολουθώ να επιδίδωμαι εις την κατ’ ιδίαν μελέτην και αντιγραφήν βιβλίων, νυν δε το 5ον βιβλίον περατώσας, οφείλω να εξάρω και να επαινέσω τας ακαμάτους προσπαθείας τών Πατριαρχικών Μουσικοδιδασκάλων και Πρωτοψαλτών Γεωργίου Ψυχούλη τού εκ Σίφνου και Κων. Κατσιώλα τού εξ Άνω Βόλου ως και του μουσικολογιωτάτου Στεφάνου Ζήτη εις δόξαν και τιμήν και μνήμην των οποίων το παρόν παραθέτω. Ο Μαθητής των, [υπογραφή] Κων. Γαβρίνης. Βόλος, 31 Μαΐου 1928».
[Συνεχίζεται]
Πηγή : Εφημερίδα Θεσσαλία https://e-thessalia.gr/enthymiseis-sta-aytografa-tetradia-psaltikis-toy-konstantinoy-eyth-gavrini-ek-tsagkarados-meros-a/
