«Σχολεῖον Ψαλτικῆς», Διεθνὲς Συνέδριο Μουσικολογίας

Μοιραστείτε το άρθρο:

Συνέδριο : Διεθνὲς Συνέδριο Μουσικολογίας

Θεματική : «1814 – 2014: 200 χρόνια ἀπὸ τὴν καθιέρωση τῆς Νέας Μεθόδου»

Διοργάνωση : «Σχολεῖον Ψαλτικῆς», ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν

Τόπος, Χρόνος : Ἀθῆναι, 17-18/10/2014 (Μέγαρο Μουσικῆς Ἀθηνῶν)

Ἀ­να­κοί­νω­ση : «Ἡ συστημικὴ θεωρία τῶν ἤχων τῆς Ψαλτικῆς μὲ βάση τὴν ἰσχύουσα μελο-ποιητικὴ παράδοση αὐτῆς»

Πε­ρί­λη­ψη : Ὁ λόγος γιὰ τὴ Νέα Μέθοδο ἀναλυτικῆς σημειογραφίας τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης κυρίως παρα-πέμπει στὸ σπουδαῖο γεγονὸς τῆς ἀντικατάστασης τῆς παλαιᾶς γραφῆς της ἀπὸ ἕνα νέο, εὐφυὲς καὶ εὔχρηστο σύστημα μουσικῆς παρασήμανσης τῶν ἐκκλησιαστικῶν μελῶν. Ἐντού-τοις, ἡ σπουδαία αὐτὴ σημειογραφικὴ ἀλλαγὴ συνοδεύτηκε καὶ ἀπὸ ἐπαναδιατύπωση τῆς μουσικῆς θεωρίας τῆς Ψαλτικῆς. (Μπορεῖ, καθ’ ὅλη τὴν βυζαντινὴ καὶ μεταβυζαντινὴ περί-οδο νὰ ὑπῆρξε μικρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ πλήρη καὶ σαφῆ καταγραφὴ τῆς θεωρίας, ἀλλὰ ἡ θεωρία ἦταν διατυπωμένη προφορικά.) Ἡ ἐπαναδιατύπωση τῆς θεωρίας μὲ τὴ Νέα Μέθοδο πραγ-ματοποιήθηκε ὑπὸ ἄμεσες ἢ ἔμμεσες ἐπιρροὲς τόσο τοῦ δυτικοῦ μουσικοῦ συστήματος -λό-γω τῆς περιρρέουσας, τότε, ἀτμόσφαιρας τοῦ νεοελληνικοῦ διαφωτισμοῦ, ποὺ υἱοθετεῖ πολλὰ δυτικὰ πρότυπα-, ὅσο καὶ τῶν ἀνατολικῶν μουσικῶν παραδόσεων (ἀραβοπερσικῆς, ὀθωμανι-κῆς, λαϊκῆς κοσμικῆς παράδοσης κ.λπ.), ἐπιρροὲς τῶν ὁποίων οἱ ἀπαρχὲς πρέπει, πάντως, νὰ ἀναζητηθοῦν τουλάχιστον ἕνα αἰῶνα πρίν. Ἔτσι, ἡ Νέα Μεθοδος, ἀντὶ μόνο νὰ ἀποτελέσει ἐρ-γαλεῖο ἁπλούστερης καὶ σαφέστερης καταγραφῆς (ὡς σημειογραφικὸ σύστημα) τῆς ἰσχύ-ουσας ψαλτικῆς παράδοσης, καθίσταται αἰτία διαμόρφωσης μιᾶς νέας παράδοσης – ἴσως καὶ πολλῶν ἐπιμέρους παραδόσεων, λόγω τῆς μεταλλάξεώς της σὲ θεωρητικό, κυρίως, σύστημα. Καὶ ἐνῶ ἡ παλαιὰ μελικὴ παράδοση, εὐτυχῶς, διασώζεται διὰ τῆς σημειογραφίας ὡς τὶς ἡμέρες μας, ἡ ἐπαναδιατύπωση τῆς θεωρίας ἔχει ὁδηγήσει σὲ μεγάλη διάσταση μεταξὺ θεωρίας καὶ πράξης. Τὸ πλέον χαρακτηριστικὸ παράδειγμα αὐτῆς τῆς διάστασης εἶναι ἡ συστη-μικὴ θεωρία τῶν ἤχων (θεωρία περὶ κλιμάκων καὶ συστημάτων τῶν ἤχων), ἡ ὁποία διαφοροποιεῖται σοβαρὰ ἀπὸ τὴν ἰσχύουσα μελοποιητικὴ παράδοση. Τὸ γεγονὸς ἔχει ἄμεσες ἐπιπτώσεις σὲ πολλὲς ζωτικῆς σημασίας πτυχὲς τῆς Ψαλτικῆς, ὅπως ἡ διδασκαλία της, ἡ ἀνάλυση τοῦ μέλους, ἀλλὰ καὶ ἡ ἴδια, τελικά, ἡ ψαλτικὴ πράξη.

Ἐκδόθηκε : Ἡ ἐργασία ἔχει κατατεθῆ πρὸς ἔκδοση στὰ Πρακτικὰ τοῦ Συνεδρίου, τὰ ὁποῖα πρὸς τὸ παρὸν παραμένουν ἀνέκδοτα.