Στο άρθρο της 24ης Νοεμβρίου 2024 είχαμε γνωστοποιήσει στο φιλόμουσο κοινό της περιοχής το κορυφαίο επιστημονικό γεγονός για την Ψαλτική Τέχνη, το «9ο Βυζαντινομουσικολογικό Συνέδριο του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας (Ι.Β.Μ.) της Ι. Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος», που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη από 28.11 – 1.12.2024 σε συνδιοργάνωση με την Ι. Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και την επιστημονική αρωγή του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ε.Κ.Π. Αθηνών. Το θέμα του φετινού Συνεδρίου ήταν «Σχολές / Σχολεία και Πρόγραμμα / Διδασκαλία της Βυζαντινής Μουσικής – Ψαλτικής Τέχνης».
Την έναρξη του Συνεδρίου κήρυξε το πρωί της Πέμπτης 28 Νοεμβρίου ο διευθυντής του Ι.Β.Μ. δρ Γρηγόριος Αναστασίου, ο οποίος διεδέχθη τον επίτιμο πλέον διευθυντή, ομότιμο καθηγητή τού Ε.Κ.Π.Α. Γρηγόριο Θ. Στάθη [ο δρ Γρηγόριος Αναστασίου έχει εκλεγεί προσφάτως αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών τού Ε.Κ.Π.Α.]. Χαιρετισμό απηύθυνε ο καθηγητής, σύμβουλος Διοίκησης του Ε.Κ.Π.Α. Αχιλλεύς Χαλδαιάκης, ο οποίος ανέγνωσε και τις λίαν ένθερμες ευλογητικές επιστολές του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερωνύμου.
Το εν λόγω 9ο Βυζαντινομουσικολογικό Συνέδριο, το οποίο παρακολούθησε πλήθος συνέδρων, συγκέντρωσε τον αριθμό ρεκόρ των 120 ομιλητών, που αναγκαστικά παρουσίασαν τις ανακοινώσεις τους σε παράλληλες Συνεδρίες σε δύο διαφορετικές αίθουσες. Εντυπωσιακός ήταν επίσης ο αριθμός των 18 ανδρικών, γυναικείων και παιδικών Χορωδιών Βυζαντινής Μουσικής, οι οποίες συμμετείχαν στις παράπλευρες λατρευτικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που πλαισίωσαν το Συνέδριο. Εξ αυτών 16 Χορωδίες προέρχονταν από τη Θεσσαλονίκη (!), μία από την Αμερική, ενώ παρουσιάστηκε και ο περίφημος Χορός Ψαλτών του Ι.Β.Μ. «Οι Μαΐστορες τής Ψαλτικής Τέχνης». Εκ των 16 Χορών της Θεσσαλονίκης 2 ήσαν γυναικείοι, 1 παιδικός· 1 ιερέων, 6 ενοριακοί· 5 προερχόμενοι από παν/μιακές σχολές και επιστημονικούς – ερευνητικούς φορείς, ενώ έλαβαν μέρος και οι γνωστοί Χοροί Ψαλτών «Θεσσαλονικείς Υμνωδοί» και «Φιλαθωνίται». Περιττό είναι, βεβαίως, να σημειώσω πόσο υψηλό υπήρξε το επίπεδο των χορωδιακών συνόλων και πόσο σπουδαίο, πρωτότυπο και άριστα ερμηνευμένο το ρεπερτόριό τους. Δυστυχώς, πολύ δυστυχώς, μεγάλοι απόντες και από το συνέδριο και από τις εκδηλώσεις ήσαν οι ιεροψάλτες και οι κληρικοί της Θεσσαλονίκης, παρότι ο φιλόμουσος δεσπότης τους, ο μουσικολογιότατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Φιλόθεος, όχι μόνο έδωσε το παρόν αλλ’ ήταν και εκ των συνδιοργανωτών του Συνεδρίου.
Οι εργασίες του Συνεδρίου πραγματοποιήθηκαν στο Συνεδριακό Κέντρο της Ι. Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης «Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς», το οποίο στεγάζεται στους χώρους τής μέχρι πρότινος Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης [αυτή που -δυστυχώς, δυστυχέστατα- μαζί με εκείνη της «Βελλάς» Ιωαννίνων έκλεισαν η μικροκαρδία, η κοντοφθαλμία και οι ανίερες συμφωνίες μεταξύ των ιθυνόντων. Αλλ’ έστω έτσι, αφού έτσι επέτρεψε ο Άγιος Τριαδικός Θεός…].
Στη συνέχεια, πολύ επιγραμματικά θα παραθέσω τις θεματικές κάθε μιας από τις 9+9 συνεδρίες της διοργάνωσης, προκειμένου να γίνει γνωστό στο κοινό το εύρος και το πλήθος των γνωστικών αντικειμένων που καλύπτει επιστήμη της Βυζαντινής Μουσικολογίας στις ημέρες μας. Τιμής ένεκεν θα σημειώσω και τους βυζαντινομουσικολόγους προεδρεύοντες των συνεδριών, οι οποίοι επαξίως επανδρώνουν τα Ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια.
Στις 9 συνεδρίες της 1ης αίθουσας παρουσιάστηκαν οι εξής θεματικές: Πρόεδρος: Μαρία Αλεξάνδρου (Α.Π.Θ.)· ζητήματα παλαιογραφικά και σημειογραφικά. Πρόεδρος: Αχιλλεύς Χαλδαιάκης (Ε.Κ.Π.Α.)· θέματα διδακτικής. Πρόεδρος: Gerda Wolfram (Universität Wien, Austria)· θεωρητικά περί Ήχων, κλιμάκων και μουσικών διαστημάτων και της διδασκαλίας τους. Πρόεδρος: Εμμανουήλ Γιαννόπουλος (Α.Π.Θ.)· η Ψαλτική ως λειτουργική και λατρευτική τέχνη· και η Ψαλτική σε άλλες Ορθόδοξες χώρες (Βόρεια Αμερική, Ουκρανία). Πρόεδρος: Φλώρα Κρητικού (Ε.Κ.Π.Α.)· συνέχεια, η Ψαλτική σε άλλες Ορθόδοξες χώρες (Ρουμανία, Λίβανος, Αλβανία, Σερβία). Πρόεδρος: Κ.Χ. Καραγκούνης (Α.Ε.Α.Α.)· σχολές, ωδεία, Μουσικά Σχολεία, Προγράμματα σπουδών· η Βυζαντινή Μουσική στην Δημόσια Εκπαίδευση. Πρόεδρος: Ιωάννης Αρβανίτης (Ιόνιο Παν/μιο)· υμνολογικά, παιδαγωγικά, ερμηνευτικά και καλλιγραφικά-αισθητικά θέματα. Πρόεδρος: Θωμάς Αποστολόπουλος (Ε.Κ.Π.Α.)· ζητήματα μορφολογικής αναλύσεως των μελών, εξωτερικής μουσικής, μουσικών οργάνων κατά την διδασκαλία της Ψαλτικής και γυναικεία Ψαλτική. Πρόεδρος: Μιχαήλ Στρουμπάκης (Π.Α.Ε.Α.Κ.)· συνέχεια· σχολές, ωδεία, Προγράμματα σπουδών· ζητήματα ρυθμού.
Στις 9 συνεδρίες της 2ης αίθουσας παρουσιάστηκαν οι εξής θεματικές:
Πρόεδρος: Γρηγόριος Αναστασίου (Ε.Κ.Π.Α.)· ζητήματα μελοποιΐας και μορφολογίας. Πρόεδρος: Σεβαστή Μαζέρα (Βόλος, σύμβουλος Εκπ/σης Μουσικής Θεσσαλίας)· θέματα παιδαγωγικού περιεχομένου επικεντρωμένα σε άτομα με αναπηρία και ειδικές ανάγκες· ακόμη, Ψαλτική και νέες τεχνολογίες. Πρόεδρος: Γεώργιος Πατρώνας (Πα.Μακ.)· μελοποιία και Ψαλτική σε ξένες γλώσσες (σλαβονικά, αγγλικά). Πρόεδρος: Ιωάννης Λιάκος (Α.Π.Θ.)· αγιορείτικη και πατριαρχική ψαλτική παράδοση. Πρόεδρος: Ευαγγελία Σπυράκου (Πα.Μακ.)· κατά τόπους ψαλτικές παραδόσεις (Αιτωλία, Μαγνησία, Ρόδος, Κωνσταντινούπολη). Πρόεδρος: Nina-Maria Wanek (University of Vienna)· θέματα εκφωνητικής και εξηγητικής σημειογραφίας· διδάσκαλοι τής Ψαλτικής. Πρόεδρος: Vesna Sara Pero (Institute for Musicology of Serbian Academy of Sciences and Arts)· ανακοινώσεις περί μουσικής μορφολογίας, τροπικής αναλύσεως, Οκτωηχίας, Καλοφωνίας και Ορθοφωνίας. Πρόεδρος: Βασίλειος Βασιλείου (Πα.Μακ.)· συνεδρία εξ ολοκλήρου ξενόγλωσση με αναφορές σε θέματα ιστορίας, μορφολογίας, παλαιοβυζαντινής σημειογραφίας· συνέχεια, η Ψαλτική σε άλλες Ορθόδοξες χώρες (Ρωσία). Πρόεδρος: Κυριάκος Καλαϊτζίδης (Παν.Ι.)· ζητήματα διδακτικής και παιδαγωγικής· η Ψαλτική σε μικρές ηλικίες και σε σχολικές αίθουσες.
Οι εργασίες του Συνεδρίου έκλεισαν το μεσημέρι του Σαββάτου 30 Νοεμβρίου με ανακοίνωση Πορισμάτων, ευχαριστίες και ανακοίνωση της θεματικής του επόμενου 10ου Συνεδρίου -μετά 3ετίαν, πρώτα ο Θεός- από τον δ/ντή του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσιολογίας Γρηγόριο Αναστασίου.
Πηγή : Εφημερίδα Θεσσαλία https://e-thessalia.gr/pepragmena-toy-9oy-vyzantinomoysikologikoy-synedrioy-toy-idrymatos-vyzantinis-moysikologias-tis-isee/
